Kάθε νέο άρθροTEDtalks: Ντάν Ντένετ: Χαριτωμένο, σέξυ, γλυκό, αστείο
Posted by Διαγόρας ο Μήλιος στο 2011/02/01
Ομιλία που έδωσε ο Ντάν Ντένετ στο TEDtalks το 2009 με τίτλο «Χαριτωμένο, σέξυ, γλυκό, αστείο».
Απόσπασμα από το ted.com: «Γιατί τα μωρά είναι χαριτωμένα; Γιατί το κέϊκ είναι γλυκό; Ο φιλόσοφος Dan Dennett έχει απαντήσεις που δεν περιμένετε καθώς μοιράζεται μια αντι-εμπειρική αιτιολόγηση για τα χαριτωμένα, γλυκά και σέξυ πράγματα (συν μια νέα θεωρία από το Matthew Hurley πάνω στο γιατί τα αστεία μας κάνουν να γελάμε).»
Για να δείτε τους ελληνικούς υπότιτλους κάντε κλικ εκεί που λέει View subtitles, και στον κατάλογο γλωσσών που θα εμφανιστεί λίγο μετά επιλέξτε Greek.
Πηγή: TEDtalks: Dan Dennett: Cute, sexy, sweet, funny
Η πλήρης απομαγνητοφώνηση της ομιλίας, μεταφρασμένη στα ελληνικά από τον Χάρη Αποστολίδη και επιμελημένη από τον Αλέξανδρο Τζαφερίδη:
Γυρίζω τον κόσμο δίνοντας ομιλίες για το Δαρβίνο, και συνήθως μιλάω για την παράξενη αντιστροφή της συλλογιστικής του Δαρβίνου. Αυτός ο τίτλος, αυτή η φράση, προέρχεται από μια κριτική, μια παλιά κριτική, και αυτό είναι ένα κομμάτι που λατρεύω, και θα ήθελα να σας το διαβάσω.
«Στη θεωρία την οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε, η Απόλυτη Άγνοια είναι ο τεχνίτης, ώστε μπορούμε να αναπτύξουμε σαν θεμελιώδη αρχή ολόκληρου του συστήματος, ότι για να φτιάξουμε μια τέλεια και όμορφη μηχανή, δεν είναι απαραίτητο να ξέρουμε πως να τη φτιάξουμε. Αυτή η εισήγηση θα βρεθεί υπό προσεκτική εξέταση, να εκφράζει, σε συμπυκνωμένη μορφή, το ουσιαστικό νόημα της Θεωρίας και να εκφράζει σε λίγες λέξεις όλα τα νοήματα του κ. Δαρβίνου, ο οποίος, μέσω μιας παράξενης αντιστροφής της συλλογιστικής, φαίνεται να πιστεύει ότι η Απόλυτη Άγνοια είναι πλήρως αποδεκτή για να πάρει τη θέση της Απόλυτης Σοφίας στα κατορθώματα της δημιουργικής ικανότητας.»
Ακριβώς. Ακριβώς. Και είναι μια παράξενη αντιστροφή. Το φυλλάδιο ενός δημιουργιστή έχει αυτήν την πανέμορφη σελίδα: «Δεύτερο τεστ: Ξέρετε κανένα κτίριο που δεν έχει κατασκευαστή? Ναι Όχι. Ξέρετε κανέναν πίνακα ζωγραφικής που δεν έχει ζωγράφο? Ναι Όχι. Ξέρετε κανένα αυτοκίνητο που δεν έχει δημιουργό? Ναι Όχι. Εάν απαντήσατε «ΝΑΙ» σε κάποιο από τα παραπάνω, δώστε λεπτομέρειες.»
Α-χα! Εννοώ, είναι πραγματικά μια παράξενη αντιστροφή της συλλογιστικής. Θα σκεφτόσασταν ότι βασίζεται στην λογική ότι ο σχεδιασμός απαιτεί έναν ευφυή σχεδιαστή. Αλλά ο Δαρβίνος μας δείχνει ότι αυτό είναι ψευδές.
Σήμερα, όμως, θα μιλήσω για την άλλη παράξενη αντιστροφή του Δαρβίνου, το οποίο είναι εξίσου αινιγματικό στην αρχή, αλλά κατά κάποιο τρόπο εξίσου σημαντικό. Βασίζεται στη λογική ότι αγαπάμε το κέϊκ σοκολάτας επειδή είναι γλυκό. Τα αγόρια κυνηγούν τα κορίτσια κατά τον ίδιο τρόπο επειδή είναι σέξυ. Λατρεύουμε τα μωρά επειδή είναι τόσο χαριτωμένα. Και, φυσικά, διασκεδάζουμε με τα αστεία επειδή ακούγονται αστεία.
Όλα αυτά είναι αντίστροφα. Είναι. Και ο Δαρβίνος μας δείχνει γιατί. Ας αρχίσουμε με το γλυκό. Η ροπή μας προς τα γλυκά είναι βασικά ένας εξελιγμένος ανιχνευτής ζάχαρης, επειδή η ζάχαρη είναι υψηλή ενέργεια και έχει συνδεθεί με τον διαβιβαστή, για να το θέσω απλά, γι’ αυτό μας αρέσει η ζάχαρη. Το μέλι είναι γλυκό επειδή μας αρέσει, όχι «μας αρέσει επειδή το μέλι είναι γλυκό.» Δεν υπάρχει τίποτα εγγενώς γλυκό σχετικά με το μέλι. Αν κοιτούσατε τα μόρια της γλυκόζης μέχρι να τυφλωθείτε, δεν θα βλέπατε γιατί έχουν γλυκιά γεύση. Πρέπει να κοιτάξετε στους εγκεφάλους μας για να καταλάβετε γιατί είναι γλυκά. Άρα εάν νομίζετε ότι πρώτα υπήρχε η γλυκύτητα και μετά εξελιχθήκαμε να μας αρέσει, το έχετε αντίστροφα, αυτό είναι απλά λάθος. Λειτουργεί με τον ανάποδο τρόπο. Η γλυκύτητα γεννήθηκε με την σύναψη που εξελίχθηκε.
Και δεν υπάρχει τίποτα εγγενώς σέξυ σε αυτές τις νεαρές κυρίες. Και είναι καλό που δεν υπάρχει, επειδή εάν υπήρχε, τότε η Μητέρα Φύση θα είχε ένα πρόβλημα: Πώς θα μπορούσες να κάνεις τους χιμπατζήδες να ζευγαρώσουν; Τώρα μπορείτε να σκεφτείτε, να μια λύση: ψευδαισθήσεις. Αυτός είναι ένας τρόπος να το κάνεις, αλλά υπάρχει πιο γρήγορος τρόπος. Απλά κάνε μια σύναψη στους χιμπατζήδες ώστε να τους αρέσει αυτή η εικόνα και προφανώς τους αρέσει. Αυτό είναι όλο σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα. Πάνω από έξι εκατομμύρια χρόνια, εμείς και οι χιμπαντζήδες εξελίξαμε τους διαφορετικούς μας τρόπους. Καταλήξαμε άτριχοι, παραδόξως, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, εκείνοι όχι. Εάν δεν είμαστε άτριχοι, τότε πιθανώς αυτό θα ήταν το απόγειο της σεξουαλικότητας.
Η ροπή μας προς το γλυκό είναι μια εξελιγμένη και ενστικτώδης προτίμηση για τροφή υψηλής ενέργειας. Δεν σχεδιάστηκε για το κέϊκ σοκολάτας. Το κέϊκ σοκολάτας είναι ένα υπερφυσικό ερέθισμα. Ο όρος οφείλεται στο Niko Tinbergen, που έκανε τα διάσημα πειράματα του σε γλάρους, όπου βρήκε ότι το πορτοκαλί σημάδι στο ράμφος τους — όταν έκανε ένα μεγαλύτερο και πιο πορτοκαλί σημάδι οι νεοσσοί το χτυπούσαν ακόμα πιο δυνατά. Ήταν ένα υπερ-ερέθισμα για αυτά και το λάτρεψαν. Αυτό που βλέπουμε, για παράδειγμα, με το κέϊκ σοκολάτας είναι ότι είναι ένα υπερφυσικό ερέθισμα που επιδρά στη σχεδιαστική μας σύναψη. Και υπάρχουν πολλά υπερφυσικά ερεθίσματα. Το κέϊκ σοκολάτας είναι ένα. Υπάρχουν πολλά υπερφυσικά ερεθίσματα για την σεξουαλικότητα.
Και υπάρχουν υπερφυσικά ερεθίσματα για το πόσο χαριτωμένο είναι κάτι. Να ένα πολύ καλό παράδειγμα. Είναι πολύ σημαντικό που αγαπάμε τα μωρά και δεν απωθούμαστε, για παράδειγμα, από τις βρώμικες πάνες. Έτσι τα μωρά πρέπει να προσελκύσουν τη στοργή και τη γαλούχηση και το κάνουν. Και, παρεμπιπτόντως, μια πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι οι μητέρες προτιμούν τη μυρωδιά από τις λερωμένες πάνες των δικών τους μωρών. Άρα η φύση δουλεύει σε πολλά επίπεδα εδώ. Αλλά, αν τα μωρά δεν μοιάζανε όπως είναι, αν μοιάζανε κάπως έτσι, αυτό είναι που θα βρίσκαμε αξιαγάπητο, αυτό είναι που θα βρίσκαμε — θα σκεφτόμασταν, θεέ μου, θέλω να το αγκαλιάσω αυτό. Αυτή είναι η παράξενη αντιστροφή.
Λοιπόν τώρα, τελικά σχετικά με τα αστεία Η απάντηση μου είναι, είναι η ίδια ιστορία, η ίδια ιστορία. Αυτό είναι το πιο δύσκολο, αυτό που δεν είναι προφανές. Για αυτό το άφησα και στο τέλος. Και δεν θα μπορέσω να πω πολλά για αυτό. Αλλά πρέπει να σκέφτεστε εξελικτικά, πρέπει να σκέφτεστε, ποια σκληρή δουλειά που πρέπει να γίνει — είναι μια βρώμικη δουλειά, κάποιος πρέπει να την κάνει — είναι τόσο σημαντική ώστε να μας δώσει μια τόσο ισχυρή, ενσωματωμένη αμοιβή γι’ αυτήν όταν γίνει με επιτυχία. Τώρα, νομίζω βρήκαμε την απάντηση, εγώ με μερικούς από τους συναδέλφους μου. Είναι ένα νευρικό σύστημα που δημιουργήθηκε για να ανταμείβει τον εγκέφαλο επειδή κάνει μια βρώμικη γραφειοκρατική δουλειά. Πρέπει να έχουμε υπόψιν για αυτήν τη θεώρηση ότι αυτή είναι η χαρά της αποσφαλμάτωσης. Τώρα δεν έχω το χρόνο για να σας τα μαρτυρήσω όλα, αλλά θα πω απλά ότι μόνο μερικά είδη αποσφαλμάτωσης παίρνουν αμοιβή. Και αυτό που κάνουμε είναι ότι χρησιμοποιούμε το χιούμορ σαν ένα είδος νευροεπιστημονικού εργαλείου με το να ανοίγουμε και να κλείνουμε το χιούμορ, με το να στρίβουμε το πόμολο σε ένα αστείο — τώρα δεν είναι αστείο … τώρα είναι πιο αστείο … τώρα θα το γυρίσουμε λίγο παραπάνω … τώρα δεν είναι αστείο — με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε στην πραγματικότητα να μάθουμε κάτι για την αρχιτεκτονική του εγκεφάλου, την λειτουργική αρχιτεκτονική του εγκεφάλου.
Ο Matthew Hurley είναι ο πρώτος συγγραφέας. Το ονομάζουμε το μοντέλο Hurley. Ασχολείται με την επιστήμη των υπολογιστών, ο Reginald Adams είναι ψυχολόγος και εδώ είμαι εγώ και τα βάζουμε αυτά μαζί σε ένα βιβλίο. Ευχαριστώ πάρα πολύ.
2011 Διαγόρας ο Μήλιος | Όροι χρήσης
Διαγόρας ο Μήλιος 
Σχολιάστε